Yerli besicilik, artan girdi maliyetleri ve plansız tarım politikalarıyla boğuşurken hayvancılıkta ithalat rekorları alt üst ediyor. Üstelik sürekli ithalatla baskılanan fiyatlar tırmanırken, yerli üreticiler ve tüketiciler zor durumda. Ülkemizde potansiyeli yüksek olan hayvancılık sektöründe hayvan sayısı azalırken, market rafları ithal etlerle dolup taşıyor.

Kırmızı et fiyatlarını düşürmek bahanesiyle başlayan ve her Bakanlık döneminde biteceği söylenen ithalat, tam 15 yıldır aralıksız sürüyor.

Bu yıl devam eden ithalatın, özellikle Ramazan dönemine denk gelen mart ayında fiyat artışlarını önlemek amacıyla artırılacağı açıklanmıştı. 2025'in ilk çeyreğinde 345 bin 240 büyükbaş, 15 bin 274 küçükbaş hayvan ve 17 bin 900 ton kırmızı et ithalatı için toplam 654 milyon dolar harcandı.

YERLİ ÜRETİM GERİLİYOR

İktidarın ithalatı destekleyen politikaları, yerli besiciliği bitme noktasına getirdi. TÜİK'in dün açıkladığı 2024 kırmızı et üretim istatistikleri, kesilen hayvan ve üretilen kırmızı et sayısındaki düşüşü gözler önüne serdi. Kırmızı et üretimi, 2024 yılında yüzde 11,7 azalarak 2 milyon 105 bin 895 ton olarak tahmin edildi. Bu kapsamda bir önceki yıla göre sığır eti üretimi yüzde 11,2 azalarak 1 milyon 483 bin 42 ton, koyun eti üretimi yüzde 10,5 azalarak 509 bin 539 ton, keçi eti üretimi yüzde 22,8 azalarak 99 bin 532 ton, manda eti üretimi ise yüzde 10,4 azalarak 13 bin 781 ton oldu. Canlı hayvan ithalatına rağmen kırmızı et üretiminde düşüş yaşandı. Böylece 2024 yılında kişi başına düşen kırmızı et miktarı 3 kg azaldı.

ET TÜKETİMİNDE EŞİTSİZLİK

Tarım yazarı Gazi Kutlu, kırmızı et üretimindeki gerilemenin temel nedeninin kesilen hayvan sayısındaki azalma olduğunu belirtti. Kutlu, "Büyükbaş hayvanda 744 bin, küçükbaş hayvanda ise 4,5 milyon başlık bir azalma yaşandı. Ancak bu gerilemeye rağmen, büyükbaş hayvanlarda karkas randımanındaki 4,6 kiloluk artış sayesinde toplam et üretimi daha az düşmüş gözüküyor. Yani üretimdeki kaybın etkisi, karkas randımanındaki artışla bir miktar denge gösteriyor. Ancak, kişi başına düşen et üretimi azalmaya devam ediyor. 2022'de kişi başına 25,6 kilo olan üretim, 2023'te 28,3 kiloya yükselse de iki yıl öncesinin gerisinde. Geçen yıla göre ise 3 kilo daha düşük seviyede. Bu durum, vatandaşın son iki yıldır daha az et tükettiğini açıkça gösteriyor” şeklinde konuştu.

Kişi başına düşen et miktarının ortalama olmasına vurgu yapan Kutlu, "Kimisi yılda sadece 5 kilo et tüketirken kimisi 50 kilo tüketebiliyor. Ülkemizde çalışanların yüzde 42'si asgari ücretle geçinmeye çalışıyor. Ayrıca 17 milyon emeklinin mevcut maaşlarla yılda kişi başına 25 kilo et tüketmesi de gerçekçi değil. Buna inanmamız beklenmemeli” dedi.

PAHALI 'YENİ UCUZ' OLACAK

Kutlu, yıllardır devam eden canlı hayvan ve et ithalatına dikkat çekerek, "Hiçbir dönemde, bu yılın ilk üç ayında olduğu kadar yüksek miktarda ithalat yapmadık. Tüm bu ithalata rağmen et fiyatlarında herhangi bir düşüş sağlanamadı” ifadesini kullandı.

“Dışarıdan ucuz canlı hayvan ve et ithalatıyla iç piyasada fiyatları aşağı çekmeye çalışsak da, fiyatlar düşmüyorsa, bunun tek bir sebebi var” diyen Kutlu, “İçeride üretim maliyetleri yüksek ve besiciler yeterince desteklenmiyor. Üstelik vatandaşın satın alma gücü de gün geçtikçe azalıyor. Yaz aylarına yaklaşırken kuraklık sebebiyle kaba yem fiyatlarının artması bekleniyor, hazır yeme ise neredeyse her 15 günde bir zam yapıyor” şeklinde konuştu.

Kutlu, ne et fiyatlarının sabit kalacağını ne de vatandaşın uygun fiyata ete ulaşabileceğini belirterek, “Bugün 'pahalı' dediğimiz fiyatlara, maalesef yarın 'ucuz' diyeceğiz. Bunun temel nedeni, ithalata dayalı hayvancılık politikasında ısrar edilmesidir” dedi.